Sınıf ve Okul Kuralları Doğru Yanlış

Öğrenmede güvenli ve düzenli bir ortam önemlidir. Sınıfta düzeni sağlayan ve yönetimi kolaylaştıran önemli faktörlerden biri de “Sınıf Kuralları” dır. Sınıf kuralları sınıf yönetiminin olmazsa olmazıdır ve  kurallar ancak usulüne uygun olarak koyulduğu zaman bir anlam taşır.

Sınıf kurallarını koyma konusunda yapılabilecek en kötü ve sıkça kullanılan yöntem, öğretmen tarafından kuralların bir kağıda yazılarak sınıfın bir köşesine asılması ve öğrencilerden bu kurallara uymalarının beklenmesidir. Bu yöntemle öğrencilerin sınıf kurallarına uymalarını beklemek pek de gerçekçi bir yaklaşım olmaz.



Kural, sınıfta yer alan eğitim yaşantılarının amaçlarına dönük kararlar dizisi olarak tanımlanabilir. Bu kararlar  sınıf içinde davranışların sınırlarını belirler. Bir sınıfta kendisinden beklenenleri bilen öğrenci, davranışlarını buna göre yönetecektir.

• Derse devam, devamsızlık  ya da derslere zamanında gelme,

• Derse hazırlık yapmadan gelme,

• Sınıfta yersiz ve gereksiz konuşma,

• Arkadaşlarına, çevresine ya da eşyalara zarar verme,

• Derste ders ile ilgisi olmayan işlerle uğraşma vb. konularda sınıf kuralları koymak sağlıklı bir sınıf ortamı açısından oldukça önemlidir.

Öğretim yılı başında sınıf kuralları belirlenirken süreç içerisine mutlaka öğrenciler de katılmalı ve bu kurallar bir ders konusu gibi ele alınıp öğrencilerle konuşup tartışarak belirlenmelidir. Öğretmen sınıfta gösterilmesi gereken davranışları ve ilgili beklentilerini öğrencileriyle paylaşmalıdır.

- Bir kural Açık ,Anlaşılır ,Yarara dönük ve Denetlenebilirse kurala uyma düzeyi o kadar artar.Kuralını bilmediğimiz veya açıkça gözlemlemediğimiz bir oyunu oynamak çoğu zaman oynayanlar arasındaki tartışma ve çekişmelerle son bulur.

- Aşırı katılıkla izlenen kurallar, tekdüzelik, can sıkıntısı, kayıtsızlık ve haksızlıklar yaratarak gerekli durumlarda gösterilmesi gereken esnekliği önler. Kişiler arası ilişkileri mekanikleştirir. Moral ve güdüyü azaltarak havayı bozabilir. Bu yüzden kuralların korkutucu algısı uyandırılmamaya özen gesterilmelidir.



-Kurallar için anlamlı nedenler belirtin.

-Öğrencilerin mutlaka katkıda bulunmalarını sağlayın.

-Sınıf ve okul kurallarında istikrarlı olun.

-Kuralları mümkün olduğunca  olumlu cümleler halinde belirtin.Yapılmaması gerekenlerin yerine,öğrencilerin göstermesi istenen davranışları açık ifadelerle belirtin. Örneğin “Çöpü yere atmayın” demek yerine “Çöpü çöp kutusuna atın” ,” Derste başka işlerle uğraşmayın” demek yerine “Ders ile ilgisi olmayan işlerinizi teneffüste yapın” , “Sınıfta bağırarak konuşmayın” yerine “Sınıfta kısık sesle konuşun.”  demek gibi… Öğrencilere sürekli olumsuz cümleler kurarak olumlu şeyler yapmalarını beklemek sıkça yapılan bir yanlıştır. Bu şekilde  olumsuz cümleler kullanarak farkında olmadan öğrencilerin bilinç altına olumsuz davranışları yerleştirdiğimizi unutmayalım.



• Bazı durumlarda negatif kuralların açıkça, kesin ifade edilmesi gerekebilir.

“Küfür etmeyin”.

“Sıraların üzerini karalamayın”.

“Birbirinize vurmayın”.



 -Kural listesini mümkün olduğunca kısa tutun. (önerilen sayı yedi)

Kural sayısının az olması öğrencinin kuralları hatırda tutmasını ve öğretmenin kurallara uyulup uyulmadığını denetlemesini kolaylaştırır.



**Kural sayısı sınıf düzeyine göre arttırıp azaltılabilir.

-Okul öncesi ve ilköğretim birinci kademede kuralların resim ya da şekille sunulması öğrencilerin kuralları anlamasını kolaylaştırır

kural Sınıf ve Okul Kuralları Nasıl Olmalı?

-İlköğretim ikinci kademe ve lisede bir sınıfa birden fazla öğretmen girdiği için kuralları not almak veya ortak kurallar belirlemek mümkün olabilir.

- Kurala uyulduğunda pekiştirin ve tekrarı için öğrenciyi övün.



-Örnek olun ve kurallara önce siz uyun. Örneğin sınıfta “Arkadaşınız konuşurken sözünü kesmeyin” şeklinde bir kural koyduğunuzu farz edersek, öğrenciniz konuşurken sizin sözünü kesmeniz kuralların inandırıcılığını ortadan kaldırır.



-Tutarlı davranın (Her zaman ve tüm öğrenciler için aynı yol ve yöntemlerin izlenmesidir.)

-Model olun (Öğretmenin davranış tutum ve tavırlarıyla örnek olması.)

-Sık sık kuralların hatırlatın (İlk haftalarda, yeni öğrenci geldiğinde ve ihlaller olduğunda hatırlatılabilir.)

-Cezalandırma yerine düzeltici olun.(İlk hatalarda uyarı verilmeli.)



 Sınıf kuralları bahsedilen hususlara dikkat edilerek hazırlandığında :

Herkes için geçerli olduğundan tarafsızlığı  sağlar.

Kişisel isteklere ve geçiştirmelere engel olur.

Kararları herkesin kabul etmesini ve yerine getirmesini sağlar.

Ödül ve ceza uygulamalarında objektiflik (tarafsızlık) getirir.

Bireyleri görevi benimsemeye ve uymaya yöneltir.

Yönetme ve planlama işlerini kolaylaştırır.

Kurallar (yazılı ya da sözlü) düzeni sağlar

Dengeli, kestirilebilir ve güvenli bir ortam yaratır.

Öğretmenin etkili karar almasını sağlar.

Sınıf üyelerinin sosyal etkileşimlerine ve kişilerarası ilişkilere yön verir.

Etkinlikleri bölecek, fiziksel yaralanmaları ya da okul eşyalarına zarar verebilecek

bireysel hareketleri önler.

Keyfi davranışlara sınırlamalar getirir.

*Başkalarını rahatsız etmeden çalışmayı sorumluluk üstlenmeyi öğrettiği için öğrencileri yetişkin rolüne ve iş yaşamına hazırlayarak toplumdaki sosyal ve kültürel ortama katkı sağlar.

Örnek olay:

Neden hep bana söylüyorsunuz?

Ne yaptım ki?

Herkes aynı şeyi yapıyor ama siz neden hep beni görüyorsunuz?



Çünkü sen kurala uymamayı TERCİH ETTİN. (Ben hep seni görmüyorum.Sınıfımızda geçerli olan x tane kural var. Biz bu kuralları beraber oluşturduk, üzerinde tartıştık ve anlaşma sağladık. Bir kurala uymamayı tercih ettiğin zaman sonuçlarını kabul etmelisin).

Örnek olay:

Öğretmen: “Mehmet, niçin masanda değilsin?”

Mehmet: “Sadece Aysu’dan bir cetvel istiyordum!”

Öğretmen: “Bana bak, doğru söylemiyorsun. Cetvel istemiyordun. Seni

gördüm. Bu davranışından bıktım usandım!”

Mehmet: “Cetvel isteyip istemediğimi nereden biliyorsunuz? Aysu’ ya

sorabilirsiniz.”

Öğretmen: “Çok akıllı olduğunu sanıyorsun değil mi? Bu anda, Mehmet

ağır ve kızgın bir şekilde sandalyesine yaslanırken ufak bir tartışma

başlar. Önceki atışmalardan canı sıkılan öğretmen Mehmet’in suratında

tehditkar bir ifadeyle sandalyeye yaslanışını göze batan bir terbiyesizlik

olarak yorumlar. Tartışmayı sürdürüp öğrenciye meydan okur.

Öğretmen: “Sen ne yaptığını sanıyorsun, ha?”